A 27 ga watan Augusta shekara ta 1991 ne tsohon shugaban kasa na mulkin soja General Ibrahim Badamasi Babangida ya kirkiri Jahar Jigawa daga cikin Jahar Kano, wanda a ka ajiye babban birnin Jahar a karamar hukumar Dutse.
Tabbas a baya ana yi wa jihar Jigawa ganin jiha ce mai kama da karkara, domin a babban birnin jihar babu isasssun ofisoshin da ma’aikata za su zauna, babu gidajen ma’aikata balle offisoshin aiki, hatta shi kansa gwamnan da sauran ma’aikata a wannan lokacin sai dai su zo da ga Kano su koma.
A lokacin da a ka kirkiri Jigawa fa, babu wata cikakkiyar makarantar gaba da sakandare balantana ta kiwon lafiya, kawai wani bangare ne na makarantar horon malamai wato College of Education dake garin Gumel, wanda ta kasance Campus ne ta College of Education Kumbotso. Koda makarantun sakandare na kwana da kadan suka wuce goma.
A bangaren lafiya a lokacin da a ka kirkiri jihar Jigawa Babbar Asibibitin kwanciya guda hudu ne kachal da suke garin Hadejia, Kazaure, Birnin Kudu da Gumel , babu wata makarantar koyon aikin jinya da za a ce Jihar Jigawa ta gada.
Amma a yau babu karamar hukumar da bata da General Hospital, babu kuma wata political ward da babu Basic Health Center, ga kuma babar asibitin koyarwa da FMC.
Ta fuskar tattalin arziki kuwa babu wata masana’anta ko kamfani walau na gwamnati ko na ýan kasuwa da za a ce jihar Jigawa ta gada da ga jahar Kano, za a iya cewa babu wata madogara takamemiya da Jahar Jigawa za ta samu kudin shiga a wannan lokacin.
A lokacin da aka raba Jigawa da Kano babu wata hanya walau ta jiha ko ta tarayya mai kyawu ta tsawon kilometer talatin, a kan shafe awa biyar da ga Kano kafin azo Hadejia, tafiyar da bata wuce kilometer 200 ba, haka abin yake in za kaje garin Gumel ko Maigatari.
JIGAWAR YAU
Cikin ikon Allah yau jihar Jigawa ta zama abar kwaikwayo a wurin tsofaffin jahohi har ita kanta jahar Kano wajen kyawawan tsare-tsare da suka kawo wa jahar cigaba.
A yau duk fadin Nijeriya babu Jahar da ta ke kyakkywan tsarin Fanshon Ma’aikata kamar Jigawa, wato contributory pension scheme, wanda ma’aikacine da ma’aikatar sa suka tara kudin fanshon, ga kuma tsarin tara ma’aikata da dukkanin bayanan su a na’ura ta zamani. Jihohi da dama, har da jihar Kano sun zo Jigawa don koyan wannan tsarin da yadda tsarin yayi nasara. Madallah da kokarin Gwamna Saminu Turaki da ya kirikiro wannan tsarin.
A bangaren ilimi yau a Jigawa duk tafiya ta tazarar kilometer uku indai da kauyuka, to a kwai makarantun Firamare da na Karamar Sakandare duk tafiyar tazarar kilometer bakwai a kwai babbar sakandare, babu wani burtali da babu makarantar Makiyaya, sai dai in babu Fulani a wurin. Madallah da wannan tsarin na gwamna Badaru Abubakar.
A yau a Jigawa a kwai jami’oi guda uku, biyu mallakar gwamnatin tarayya daya mallakar gwamatin jiha, banda guda uku masu zaman kan su, wadda guda daya dake garin Majia, karamar hukumar Taura ta soma karatu, ga daya a Hadejia ga daya a Birnin Kudu.
Yau a Jigawa a kwai Kwalejojin Kimiyya Da Fasaha guda biyu mallakar jiha, guda daya mallakar gwamantin tarayya. A kwai Kwalejin Koyon aikin Malunta guda biyu da Kwalejin aikin gona.
Yau a kwai makarantun koyon aikin jinya sama da guda bakwai, banda sauran makarantu masu zaman kansu.
A yau a Jigawa babu wani babban gari da bashi da wutar lantarki, da lantarki da aka sassaka a titunan jihar domin haska gari, babu wata hedkwatar karamar hukumar da bata da hanyoyin kwalta na akalla kilometer bakwai. A yau fa babu wani babban gari a Jigawa da ba a hadashi da titin kwalta.
A wannan karnin, gwamnati kadai ta gina hanyoyi a cikin Jigawa sama da tsawon Kilomita dubu (1000) a duk arewacin Nijeriya babu jihar da ta kai Jigawa abin da ake kira shimfiɗaɗɗun hanyoyi na zamani da ya ratsa sako sako, ƙurɗi-ƙurɗi irin jihar.
Yau a Jigawa muna da filin jirgin sama a birnin Dutse, muna da wuraren taron da a jihohi dacyawa basu da irin su, yau hatta sakatariyar ma’aikata kusan jihohi da dama basu da irinta. Madallah da Gwamna Sule Lamido wanda shi ya fi kowa kawo cigaba a wannan fannin.
Hatta a fannin tattalin arziki, yau a kwai manya-manyan kamfanoni, hatta kamfanin samar da shinkafa wanda babu kamar sa a fadin kasar nan wato Dangote Rice Mill yana Kararmar hukumar kaugama, kasuwar kifin Hadejia da Kasuwar Shinkafar Hadejia babu wanda ya kaisu a arewacin Nijeriya.
A yau bunkasar noma da masana’antu ya sanya karfin tattalin arzikin Jigawa wato GDP ya haura Tiriliyan uku.
Alhamdulillahi, Jigawa ta yi girma da bunkasar da ba a zata ba a wannan shekaru talatin.
alhajilallah@gmail.com
Discussion about this post